Zoals in vele kleine landelijke gemeenten, konden de vroegere gemeentebesturen alleen brandbestrijdingsmiddelen aankopen als ze het zich financieel konden veroorloven. Waren er geen of te weinig middelen, dan bestreed men branden gewoon met emmers water en zand. Zo gebeurde het ook in Heusden-Zolder, tot begin 1953.
De schout van Heusden diende op 14 februari 1823 een aanvraag in om een “brandspuit” aan te kopen. Het voorstel werd door de gemeenteraad afgewezen omdat er geen financiële middelen voorhanden waren. Zo begint de geschiedenis van de brandweer in Heusden-Zolder. In die begintijd is het roeien met de riemen die men toen had. Brandbestrijding gebeurde vooral met emmers water, tot er beter materiaal voorhanden was.
Bedrijfsbrandweer Zolder
Vanaf 21 februari 1953 kreeg de brandweer van Leopoldsburg de bescherming tegen brand op het grondgebied van Heusden toegewezen. De brandweer van Leopoldsburg was het centrum van de gewestelijke brandweergroep. In de praktijk was het echter de bedrijfsbrandweer van de steenkoolmijn van Zolder die de branden in Heusden bestreed: deze brandweer was maar op enkele kilometers van het centrum van de gemeente Heusden gelegen.
Kandidaten gezocht
Op 2 februari en 20 maart 1956 schreef de gouverneur aan de gemeente Heusden een brief met de vraag om te onderzoeken of er in de gemeente kandidaten zouden zijn die geschikt waren en over de nodige tijd beschikten om een hogere vakcursus voor brandweerofficier te volgen. De gouverneur vroeg ook naar mensen die het vertrouwen van de gemeente genoten. Op 24 maart 1956 wenste het gemeentebestuur van Leopoldsburg dat zijn korps niet meer als gewestelijke groep zou optreden. Op 9 februari 1957, op uitnodiging van de provincie, vond op het gemeentehuis van Heusden een vergadering plaats over de organisatie van de brandweer in de regio.
Eerste brandweermannen
Op 1 maart 1957 besliste de gemeenteraad van Heusden, op vraag van de provincie en onder voorzitterschap van burgemeester Jozef Aerts, om zelf tot een oprichting van een nieuw gewestelijk brandweercentrum over te gaan. Het korps werd dus opgericht op het ogenblik dat de provincie Limburg dringend toe was aan een substantiële uitbreiding van het brandweerpotentieel. De eerste brandweermannen werden gezocht, gevonden en aangesloten in 1957.
Eerste materiaal
In 1958 ging het gemeentebestuur over tot de aankoop van het noodzakelijk materiaal. Het ministerie van binnenlandse zaken stond een brandweerwagen in bruikleen af zodat het korps zich daadwerkelijk kon bezig houden met de organisatie en de opleiding van de brandweermannen. De organisatieperiode duurde tot 31 juli 1958. Er was tot dan nog geen sprake van effectief optreden, noch binnen, noch buiten de gemeente.
Eerste interventie
Men keek uit naar de eerste interventie om te zien of het korps de bekwaamheid had en of het zijn hulpverleningstaak ook aankon. Op 22 februari 1959 was het dan zover, de sirene loeide voor de eerste interventie. Hulp moest geboden worden voor het blussen van een sparrenaanplanting. En zoals ze moest verlopen, zo verliep ook de interventie. Vlot, snel en doeltreffend. En er zouden nog veel, heel veel interventies volgen in de loop der jaren.
Uit de Kroniek van de brandweer Heusden-Zolder voorpost Tessenderlo.